ZASKOCZ ZNAJOMYCH I PRZYJACIÓŁ
Farmer do przyjaciela, pokazując mu swoje gospodarstwo: Jak myślisz, ile owiec jest w tym stadzie? No, tak na oko? Przyjaciel (po chwili namysłu): Chyba 497. Farmer: Rany boskie, człowieku, zgadza się co do jednej! Jakżeś to zrobił? Przyjaciel: To proste. Policzyłem wszystkie nogi i podzieliłem przez cztery! Sztuczki pamięciowe, jakie opiszę w tym rozdziale, może nie będą, aż tak spektakularne, ale na pewno łatwiejsze. I chyba ucieszy Cię wiadomość, że obejdzie się bez matematyki. Wystarczy sprawna pamięć. Mój przyjaciel, który prowadzi firmę tekstylną w Nowym Jorku, cieszy się ostatnio dużą popularnością wśród ludzi z branży dzięki temu, że potrafi zapamiętywać liczby. Codziennie je obiad z paroma klientami, zwykle jest ich trzech, czasem sześciu, i każdego prosi o podanie jakiegoś numeru, po czym wszystkie numery zapamiętuje i powtarza na życzenie. Niby nic nadzwyczajnego, ale dzięki takiej sztuczce łatwiej np. nawiązać rozmowę, zabawić gości albo właśnie zbudować etos człowieka o niezwykłej pamięci. Ludziom bardzo to imponuje, głównie dlatego, iż uważają, że ich własna pamięć jest do niczego. Skoro zapamiętanie tylko kilku liczb budzi taką sensację, to jakie wrażenie musi wywrzeć sztuka, którą opisuję na następnych stronach. Przypatrz się poniższej tabeli. Czy to możliwe, abyś nauczył się jej na pamięć?
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A 4920 0351 8148 7215 0947 3322 2917 9432 7114 4840
B 7492 9422 9084 1427 9520 1444 9274 7417 2649 9429
C 0747 8597 1454 1748 9484 0384 7582 9327 6127 4512
D 9053 8549 9940 8591 9441 1421 7547 0941 9950 9443
E 0717 9412 3233 4827 9394 9517 1406 9184 6701 8117
F 4317 9912 4323 1871 9415 0341 7037 4382 3107 0377
G 7912 1722 9184 0117 9437 0627 9152 0814 9747 1010
H 9027 0724 0946 2176 9178 1417 7481 3157 0317 4158
I 9512 0601 1571 9948 0139 0913 8017 8097 2142 7497
J 0143 0907 0002 1482 9968 0132 9087 9418 3143 9327

Mam rację, to razem 400 cyfr! To nieważne, wszystkie zapamiętasz z łatwością, nie tylko w kolejności, ale i na wyrywki. Któregoś dnia wypiszesz tę tabelkę w kilku egzemplarzach, rozdasz je znajomym i poczekasz na pytania. Ktoś np. będzie chciał znać wszystkie liczby w rzędzie G. Proszę bardzo. Ktoś inny każe Ci wymienić całą kolumnę 4. Nie ma problemu. Jeszcze ktoś zapyta, co jest pod E7? Odpowiesz na wszystko bez kłopotu; po prostu udowodnisz, że zapamiętałeś całą tabelę. Mój dobry przyjaciel i ekspert od spraw pamięci Bernard Zufall, pierwszy popisywał się tą sztuczką już wiele lat temu, chociaż jego tabela zawierała tylko liczby 3-cyfrowe. Stosował przy tym oczywiście własną metodę, ja nauczę Cię swojej. Będzie to jednak możliwe tylko dzięki znajomości alfabetu fonetycznego. Inaczej w żaden sposób nie uda Ci się zapamiętać całej tabeli na dłużej. A sztuczka jest rzeczywiście tak niezwykła i efektowna, że niewtajemniczeni próbują wręcz znaleźć w tabeli jakieś zależności matematyczne. Niech szukają. Nic takiego nie znajdą, a Ty możesz liczyć na jeszcze większy aplauz. Wszystkie 4-cyfrowe liczby umieszczone w tabeli są różne i dobrane według pewnego systemu. Wytłumaczę to np. zie. Jeśli np. pada hasło E7, rozumuję tak. Słowo-klucz dla E7 musi zaczynać się na "e" i kończyć spółgłoską odpowiadającą cyfrze 7 czyli "k". W tym przypadku będzie to w słowo "emetyk". Emetyk powoduje torsje, a torsje, to głoski t, r, s, j, co w alfabecie fonetycznym odpowiada cyfrom 1, 4, 0, 6. Możesz sprawdzić. Pod E7 w tabeli jest właśnie 1406. Co znajdziesz na polu B5? Słowo-klucz musi zaczynać się na "b", kończyć na "l" (5). Bal. Bal zaczyna się polonezem. Polonez - 9520! Wiesz już o co chodzi? Zasada jest prosta, ale nie zrozum mnie źle. Nauczenie się w ten sposób całej tabeli wymaga czasu. Warto jednak, gdyż to nie tylko kapitalna sztuczka, ale świetne ćwiczenie wyobraźni i sztuki skojarzeń. Tak jest zresztą z każdym przykładem, którym posługuję się w tej książce. Czy go zaprezentujesz przed szerszym gremium, czy nie, zawsze w ten sposób ćwiczysz i pamięć, i szybkość orientacji. Wracając do tabeli, wiesz już że po usłyszeniu litery i cyfry, lub cyfry i litery, to nie ma znaczenia, zamieniasz je na słowo-klucz według zasady: na początku litera rzędu, na końcu spółgłoska-zakładka numeru kolumny. To słowo nasuwa Ci skojarzenie z innym, w którym znajdujesz cztery znaczące głoski, czyli cztery szukane cyfry. Jeśli więc usłyszysz 7C, wiesz, że chodzi o C7 czyli C-K, w tym przypadku będzie to cyrk. Cyrk związałeś z klownem, a klown to 7582. Podam Ci teraz całą listę dla stu liczb 4-cyfrowych. Do niektórych skojarzeń dołączam dalej komentarz.
A1 - akt - Rubens
A2 - aeroplan - samolot
A3 - album - fotografia
A4 - Azor - kundel
A5 - apel - zbiórka
A6 - Achaj - Agamemnon
A7 - ajerkoniak - napitek
A8 - aperitif - barman
A9 - arcybiskup - katedra
A10 - awers - rewers

B1 - bagnet - karabin
B2 - baran - baranina
B3 - Bizancjum - Bosfor
B4 - bar - trunek
B5 - bal - polonez
B6 - buhaj - torrero
B7 - bank - bankier
B8 - brew - kredka
B9 - baobab - najgrubszy
B10 - boss - pryncypał

C1 - cyt! - iskierka
C2 - Ciceron - filipika
C3 - ckm - tyraliera
C4 - Cartier - odkrywca
C5 - chmiel - browar
C6 - czaj - samowar
C7 - cyrk - klown
C8 - cenotaf - pomnik
C9 - cyklop - jednooki
C10 - Caliostro - szarlatan

D1 - Dawid - psalm
D2 - delfin - wieloryb
D3 - dym - papieros
D4 - dromader - wielbłąd
D5 - Daniel - prorok
D6 - duj - tornado
D7 - diak - kleryk
D8 - drajw - sport
D9 - Dąb - Baublis
D10 - DOS- program

E1 - efekt -- skutek
E2 - elektron - bursztyn
E3 - ekstremum - minimum
E4 - ekwator - równik
E5 - etanol - bimber
E6 - esej - Polityka
E7 - emetyk - torsje
E8 - elew - podoficer
E9 - Edyp - Jokasta
E10 - ekspens - wydatek

F1 - falkonet - armatka
F2 - faun - popołudnie
F3 - Forum - Romanum
F4 - feler - defekt
F5 - faul - brutal
F6 - fuj - smród
F7 - fiok - kosmyk
F8 - fonograf - gramofon
F9 - Filip - Macedoński
F10 - frykas - smakołyk

G1 - Grant - kapitan
G2 - gobelin - tkanina
G3 - gnom - potwór
G4 - galar - statek
G5 - gol - bramka
G6 - gaj - zagajnik
G7 - garnek - patelnia
G8 - golf - sweter
G9 - garb - pokraka
G10 - giez - tse-tse

H1 - hit - piosenka
H2 - harpagon - sknera
H3 - hełm - zbroja
H4 - Henr - indukcja
H5 - hufnal - podkowa
H6 - hokej - Tretiak
H7 - halsztuk - krawat
H8 - Hoff - modelka
H9 - Hiob - smutek
H10 - Hess - Rudolf

I1 - iryd -- platyna
I2 - Inn - zajazd
I3 - idiom - dialekt
I4 - imbir -- przyprawa
I5 - Istambuł - Stambuł
I6 - I OK - spadamy
I7 - imbryk - gwizdek
I8 - If - wysepka
I9 - izotop - neutron
I10 - impas - kropka

J1 - jet - stream
J2 - Jan - Sobieski
J3 - jam - session
J4 - joker - trefniś
J5 - jubel - popijawa
J6 - jej - zdumienie
J7 - jak - przysłówek
J8 - jątrew - bratowa
J9 - jamb - metrum
J10 - juhas - pomocnik

Zauważyłeś zapewne, że w tabeli jest jeden wyjątek od podanej zasady. Chodzi o I6. Nie ma (przynajmniej ja nie znalazłem) sensownego wyrazu, który zaczynałby się na "i", a kończył na "j". Użyłem więc wybiegu, wymyślając zdanie "i OK" (czyt. i okej), co równie dobrze spełnia swoje zadanie. Z tym kluczem powiązałem słowo "spadamy", które podobno jest najczęściej używanym zwrotem w filmach amerykańskich. Wszystkie skojarzenia okażą się proste, jeśli wyjaśnię znaczenie niektórych słów i związków. Agamemnon (A6) - najmożniejszy wódz Achajów oblegających Troję ; baobab (B9) - najgrubsze drzewo świata; Cartier (C4) - francuski żeglarz, odkrywca rzeki Św. Wawrzyńca i Wielkich Jezior Kanady, cenotaf (C8) - rodzaj nagrobka; duj (D6) można uznać za silny wiatr; diak (D7) - odpowiednik kleryka w kościele prawosławnym; drajw (D8) - rodzaj smecza w tenisie, a Baublis (D9) - słynny dąb z Pana Tadeusza. Inn (I2) to po ang. gospoda, na wspomnianej już wysepce If (I8) przebywał hrabia Monte Christo, jamb (99) to stopa wiersza, a jeśli ktoś znalazł się w impasie (I10), to jest w kropce. (Zapewne domyśliłeś się już, że dla uproszczenia zamiast 10 użyłem w słowach-kluczach tylko 0, to wystarcza). I dalej: jątrew (J8) po staropolsku to dokładnie bratowa, Edyp (E9) ożenił się z własną matką Jokastą, harpagon (H2) to prawdziwy skąpiec, halsztuk (H7) zawiązuje się pod brodą jak krawat, a Tretiak to chyba najsłynniejszy bramkarz w historii hokeja. Wreszcie Popołudnie Fauna (F2), to chyba najpiękniejsze dzieło Claude'a Debussy'ego, a eseje (E6) często ukazują się w "Polityce". Oczywiście, zanim wystąpisz z pierwszą próbą, wszystkich tych zależności musisz nauczyć się dobrze na pamięć, bardzo sprawnie musisz również zamieniać słowa na liczby. Całą tabelkę możesz powielić i rozdać znajomym, a kiedy udowodnisz, że jesteś człowiekiem o fenomenalnej pamięci, każdy może sobie wziąć jedną na pamiątkę. I niech sami popiszą się tą sztuczką! Na razie wiesz co powiedzieć, kiedy usłyszysz literę i cyfrę, ale możesz dokonać znacznie większych czynów. Możesz wymienić wszystkie liczby po przekątnej, powiedzmy od A1 do J10. Posuwasz się wtedy wzdłuż szeregu A1, B2, C3, D4... , itd. Możesz również podać cały rząd F od tyłu, a więc albo wymienić liczby na polach F10, F9, F8, itd. , albo wręcz wszytkie cyfry w tym rzędzie od końca. Np. dla F2 (popołudnie) przepowiadasz sobie najpierw 9912, a odczytujesz 2199. W przypadku kolumn jest pewien kłopot, jak szybko odliczyć np. J6, I6, H6, G6 itd, a więc wymienić litery alfabetu wstecz. Dla niektórych jest to naprawdę trudne, ale od czego są metody pamięci. Numery kolejnych liter w alfabecie zapamiętasz łącząc pierwsze 25 zakładek bazowej listy ze stosownymi przymiotnikami. Może to wyglądać tak:
archeologiczny - dół
brodaty - Noe
cichutka - mysz
drobnołuskany - ryż
eliptyczny - liść
fukający - jeż
górniczy - kosz
holenderskie - Fa
impulsywna - pszczoła
jak żywy - Tezeusz
kochany - tato
legendarny - don
ładny - dom
mknący - TIR
nowy - talerz
ozdobna - tuja
pilny - tkacz
rumowe - toffi
stary - dąb
torbiasty - nos
urwany - nit
wystawowy - neon
ynteligentny - Nemo
zalatany - nur
życiodajny - Nil.
Przymiotnik obok zakładki nr 3 zaczyna się na trzecią literę alfabetu, czyli "c", przymiotnik dziesiąty zaczyna się na "j", czyli dziesiątą literę alfabetu, itd. Skojarz obrazowo wszystkie przymiotniki z ich zakładkami, a będziesz znał miejsce każdej litery w alfabecie. Wystarczy przypomnieć sobie stosowny przymiotnik. W tym samym celu możesz użyć również zakładek "alfabetycznych", o których pisałem w rozdziale 12, i skojarzyć je z zakładkami z listy bazowej, jak wyżej. Samo wyliczenie liter alfabetu od końca też jest niezłą sztuczką, ale ważne jest to, że dzięki zakładkom "przymiotnikowym" wymienisz wszystkie liczby po przekątnej, w dół i w górę w naszej tabeli np. od J10 do A1 . Co ciekawe, po jakimś czasie okaże się, że nie będziesz musiał szukać ani słów-kluczy, ani skojarzeń, gdyż właściwą liczbę po prostu pamiętasz! Na tym właśnie polega piękno metod mnemotechnicznych. Są one tylko pomocą dla Twojej pamięci, środkiem do celu. I jak to w życiu, kiedy cel osiągniesz, o środkach nie musisz już pamiętać.